Dinozaur czy ptak?

Autorem artykułu jest Jakub Jankowski

Czy ptaki są potomkami dinozaurów? Kiedyś naukowcy zdecydowanie odrzucali tę możliwość. Sądzono mianowicie, że dinozaury nie miały zrośniętego obojczyka (tzw. widełek) i nie mogły przekształcić się w ptaki, u których kość ta jest dobrze rozwinięta.

Widełki pomagają w utrzymaniu prawidłowej pozycji stawu skrzydłowego. Jednak teraz wiemy, że niektóre dinozaury - głównie mięsożerne - miały zrośnięty obojczyk. Dyskusja koncentruje się wokół słynnego archeopteryksa (Archaeopteryx lithographica), który żył około 140 milionów lat temu. Jest on mieszanką cech ptasich (np. pióra) i gadzich (np. zęby w szczękach). Pewien amerykański uczony dokładnie badał szczątki archeopteryksa i doszedł do wniosku, że zwierzę to ma ponad 20 wspólnych cech z drapieżnymi dwunożnymi dinozaurami z grupy celurozaurów, takimi jak celofyz. Tak więc powstaje pytanie czy archeopteryks był już ptakiem, czy tylko upierzonym dinozaurem? Czy współczesne ptaki są spokrewnione w prostej linii z dawno wymarłymi dinozaurami? Spór na ten temat trwa...

Okaz Berliński.

Do dzisiaj znaleziono tylko 5 szkieletów archeopteryksów i odcisk pojedynczego pióra (wszystkie okazy pochodzą z lagunowych osadów jury Bawarii). Najlepiej zachowany jest okaz przechowywany w Muzeum im. Humboldta w Berlinie. Odciski piór utrwaliły się dzięki szybkiemu przykryciu drobnoziarnistym osadem, który następnie przekształcił się w tzw. łupek litograficzny (używany niegdyś do litografii).

Podobieństwa

Tak jak małe mięsożerne dinozaury, archeopteryks miał długie wysmukłe szczęki z drobnymi zębami, szponiaste palce, cienką i ruchliwą szyję, długie nogi oraz krótki tułów. Przypuszczalnie był dobrym biegaczem, mogącym ścigać owady i jaszczurki, podobnie jak czyniły to współczesne mu małe dinozaury.

---

Jakub Jankowski

Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl